Từ bậc thầy khoa học viễn tưởng đến người dẫn đường Web3: Hành trình huyền thoại của Neal Stephenson

Lời mở đầu

Năm 1992, Neal Stephenson lần đầu tiên đề xuất khái niệm "Metaverse (vũ trụ ảo)" trong tiểu thuyết cyberpunk của ông mang tên "Snow Crash", thiết lập một tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng và có ảnh hưởng sâu rộng đến các tác phẩm văn học và điện ảnh sau này. Các tác phẩm của ông như "Seveneves", "Anthem", "Reamde" và "Cryptonomicon", thông qua cách kể chuyện đắm chìm và những mô tả tỉ mỉ, phác thảo một thế giới tương lai gắn bó chặt chẽ với thời đại Web3 ngày nay.

Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, Stephenson đã mở rộng tầm nhìn của mình vào việc xây dựng thực tế của vũ trụ ảo, trở thành một người tham gia quan trọng trong lĩnh vực này. Bài viết này sẽ đi sâu vào cuộc đời, tác phẩm của "người sáng lập vũ trụ ảo" này cũng như mối liên hệ của ông với cơ sở hạ tầng vũ trụ ảo Lamina1, từ đó nhìn nhận vị trí độc đáo của ông như một nhà lãnh đạo tư tưởng trong sự tiến hóa của công nghệ, cũng như vai trò chỉ dẫn của ông cho tương lai.

1. Tiểu sử của Neal Stephenson

Stephenson xuất thân từ một gia đình học giả, cha ông là giáo sư kỹ thuật, mẹ ông là nhà sinh hóa học, ông của ông là nhà vật lý nổi tiếng George M. Neal. Bối cảnh gia đình như vậy đã khiến ông từ nhỏ đã đắm chìm trong bầu không khí khoa học đậm đặc.

Trong thời kỳ thanh thiếu niên, Stephenson thể hiện sự quan tâm kép đối với văn học và công nghệ. Khi học trung học, ông đọc rộng rãi tiểu thuyết khoa học viễn tưởng và nảy sinh niềm đam mê sâu sắc với khoa học máy tính. Năm 1981, ông vào Đại học Boston học vật lý, sau đó chuyển sang chuyên ngành khoa học trái đất và hành tinh và nhận bằng tốt nghiệp. Trong thời gian học đại học, ông cũng phát triển niềm đam mê lớn với lịch sử và ngôn ngữ học, những mối quan tâm này sau đó được thể hiện đầy đủ trong các tác phẩm viết của ông.

Sau khi tốt nghiệp, Stephenson bắt đầu sự nghiệp nhưng luôn giữ được niềm đam mê viết lách. Năm 1984, ông xuất bản tác phẩm đầu tay "The Big U". Năm 1988, ông phát hành "Mười Hai Cung Hoàng Đạo", một tiểu thuyết kinh dị về những người bảo vệ môi trường chống lại sự ô nhiễm của doanh nghiệp. Năm 1992, Stephenson có bước đột phá với "Snow Crash", tiểu thuyết cyberpunk nổi tiếng với việc tạo ra khái niệm "metaverse", trở thành tác phẩm cần đọc trong lĩnh vực thương mại và công nghệ. Tiểu thuyết tiếp theo của ông "Thời Đại Kim Cương" tiếp tục khám phá khả năng của hệ thống thanh toán phân tán trong mạng lưới truyền thông toàn cầu và đã giành được giải Hugo và giải Locus.

Ngoài thành tựu văn học, Stephenson đã tích cực tham gia các dự án công nghệ từ đầu những năm 2000. Ông là thành viên sáng lập của công ty không gian Blue Origin của Jeff Bezos, đóng góp quan trọng vào việc đánh giá các phương pháp thay thế cho du hành và đẩy vào không gian. Sau năm 2007, ông giữ chức vụ Giám đốc Tương lai tại công ty thực tế tăng cường Magic Leap, dẫn dắt phát triển công nghệ AR mang tính cách mạng.

Sau khi rời Magic Leap vào năm 2020, Stephenson nhận được tài trợ Epic MegaGrant cho một dự án sản xuất ảo dựa trên tác phẩm của mình. Vào tháng 6 năm 2021, ông cùng đồng nghiệp phát hành vở kịch âm thanh "New Found Land: The Long Haul", dựa trên thế giới quan mà họ phát triển tại Magic Leap.

Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, Stephenson đã mở rộng mối quan tâm của mình đến lĩnh vực mới này. Ông tích cực tham gia vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng hiện tại của metaverse và thúc đẩy sự phát triển của Web3. Lamina1 không chỉ là sự đổi mới trong metaverse, mà còn thể hiện tầm nhìn và sự khám phá của ông đối với kỷ nguyên thông tin tương lai.

2. Các tác phẩm tiêu biểu của Neal Stephenson

2.1 《Snow Crash雪崩》：Sự ra đời của khái niệm vũ trụ ảo

Năm 1992, Stephenson đã công bố tác phẩm tiêu biểu "Snow Crash". Tiểu thuyết này không chỉ là cột mốc trong văn học cyberpunk mà còn lần đầu tiên đưa ra khái niệm "Metaverse", báo trước tương lai của thực tế ảo và thế giới mạng. Cuốn sách mô tả một thế giới ảo do người dùng tạo ra và tương tác, khái niệm này sau đó đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng. Stephenson thông qua việc miêu tả xã hội, công nghệ và văn hóa tương lai, đã thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng, ảnh hưởng sâu sắc đến những người sáng tạo và phát triển công nghệ sau này.

2.2 《Cryptonomicon密码宝典》：dự đoán cách mạng mã hóa

Cuốn sách "Cryptonomicon" xuất bản năm 1999 là một tác phẩm quan trọng khác của Stephenson. Tiểu thuyết này trải dài qua hai dòng thời gian: Thế chiến II và hiện đại, thông qua những câu chuyện giao thoa giữa mật mã học, khoa học máy tính và tài chính, nó khám phá sâu sắc sự phát triển tương lai của công nghệ mã hóa. Nhiều ý tưởng trong cuốn sách, chẳng hạn như tiền điện tử và công nghệ blockchain, đã được hiện thực hóa trong thế giới ngày nay. Stephenson qua cuốn tiểu thuyết này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và lịch sử, dự đoán sự xuất hiện của cách mạng tiền điện tử. Tiểu thuyết này có ảnh hưởng rộng rãi và đã nhận được Giải thưởng Đại sảnh Danh vọng Prometheus sau 14 năm xuất bản.

2.3 《The Diamond Age钻石时代》：Khám phá công nghệ nano

Cuốn "Thế kỷ Kim Cương" được xuất bản vào năm 1995 tiếp tục thể hiện cái nhìn của Stephenson về công nghệ tương lai. Tiểu thuyết tập trung vào "sách giáo dục tương tác", khám phá việc ứng dụng công nghệ nano trong giáo dục và xã hội. "Thế kỷ Kim Cương" không chỉ là một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị mà còn giành được giải Hugo và giải Locus nhờ vào cốt truyện phức tạp và những phê phán sâu sắc về xã hội, từ đó khẳng định vị thế của Stephenson trong văn học khoa học viễn tưởng.

2.4 《The Baroque Cycle巴洛克循环》：Lịch sử và khoa học giao hưởng

Từ năm 2003, Stephenson đã phát hành bộ ba đồ sộ mang tên "Vòng lặp Baroque", lấy bối cảnh thế kỷ 17 và 18, có thể xem như phần tiền truyện của "Cuốn sách mã hóa". Bộ sách bao gồm ba tập "Thủy ngân", "Hỗn loạn" và "Hệ thống Thế giới" với tổng cộng tám cuốn, kết hợp giữa lịch sử và khoa học viễn tưởng, kể về những cuộc phiêu lưu của người châu Âu. Khoa học mật mã và tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong đó. "Hệ thống Thế giới" đã nhận giải thưởng Prometheus vào năm 2005.

2.5 "Reamde网伏": Sự va chạm giữa ảo và thực

Cuốn tiểu thuyết "Reamde" năm 2011 là một tác phẩm tràn đầy hành động và hồi hộp, kể về một câu chuyện phức tạp trải dài giữa thế giới ảo và thực tế. Các nhân vật không chỉ mạo hiểm trong thế giới thực mà còn tham gia vào những cuộc đối đầu gay gắt trong trò chơi trực tuyến nhiều người. Thông qua tác phẩm này, Stephenson khám phá tác động của thế giới ảo đối với cuộc sống thực, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và sự tương tác xã hội.

2.6 《Seveneves七重世界》：Khám phá không gian và tương lai của nhân loại

Tiểu thuyết "Seveneves" của Stephenson vào năm 2015 là một tưởng tượng rộng lớn về khám phá không gian và tương lai của nhân loại. Câu chuyện mô tả việc loài người chạy trốn vào không gian khi đối mặt với thảm họa toàn cầu, và trở lại trái đất sau hàng ngàn năm. Thông qua việc mô tả chính xác các chi tiết khoa học và công nghệ, Stephenson thể hiện sự quan tâm sâu sắc và kiến thức phong phú của ông về khám phá không gian. Tác phẩm đã thu hút sự chú ý từ ngành điện ảnh, dự kiến sẽ được chuyển thể thành phim và ra mắt vào năm 2025.

Là một nhà văn khoa học viễn tưởng, các tác phẩm của Stephenson bao gồm nhiều yếu tố như khoa học viễn tưởng, hồi hộp, trinh thám và đã nhận được nhiều giải thưởng quốc tế. Sáng tác của ông nổi bật với trí tưởng tượng phong phú và triết lý sâu sắc, nội dung đa dạng và rất thông minh. Các tác phẩm của Stephenson đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau và đã đạt được thành công đáng kể trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng, được độc giả và các nhà phê bình khen ngợi. Tác phẩm của ông không chỉ thu hút sự chú ý của giới văn học mà còn nhiều lần được chuyển thể thành các tác phẩm điện ảnh. Không ngoa khi nói rằng Stephenson đã làm rạng danh mình trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng, là một ngôi sao sáng trong làng văn học đương đại.

3. Sự giao thoa giữa Neal Stephenson và Web3

Stephenson không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học khoa học viễn tưởng mà còn tích cực tham gia xây dựng thế giới metaverse. Năm 1992, ông đã tạo ra từ "metaverse" trong tác phẩm "Snow Crash", và 30 năm sau, ông hợp tác với chuyên gia tiền điện tử Peter Vessenes để biến tầm nhìn thành hiện thực.

3.1 Dự đoán tương lai: Từ "Cryptonomicon" đến Web3

Stephenson đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ mã hóa và hệ thống phân tán từ cuốn sách "Cryptonomicon" vào năm 1999. Cuốn sách mô tả chi tiết về ứng dụng của mật mã và an ninh thông tin, báo trước sự trỗi dậy của tiền điện tử hiện đại và công nghệ blockchain.

Tầm nhìn của Web3 nhằm phá vỡ "vườn tường" hoặc các hòn đảo dữ liệu, cho phép người dùng hoàn toàn kiểm soát trải nghiệm số và có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau. Mặc dù hầu hết các nền tảng được xây dựng trên Ethereum, nhưng các nền tảng khác cũng đang tìm kiếm các chiến lược thay thế, tận dụng công nghệ blockchain để thúc đẩy tầm nhìn của họ.

Web3 mà Stephenson hình dung sẽ là một hệ sinh thái có thể tương tác, công bằng với các nghệ sĩ và người sáng tạo, và có thể truy cập cho tất cả mọi người. Tầm nhìn rộng lớn này đã khiến Lamina1 trở thành tâm điểm chú ý trong ngành.

Thuật ngữ "metaverse" ban đầu gợi nhớ đến một không gian duy nhất, nơi người dùng có thể đăng nhập để trải nghiệm thế giới ảo mạnh mẽ. Nhưng trong thực tế, metaverse là tập hợp của nhiều không gian, nơi người dùng truy cập vào những trải nghiệm metaverse khác nhau. Những không gian này cách biệt với nhau và thiếu tính tương tác.

Thế giới thực tế ảo phát triển nhanh chóng, nhưng các dự án đều là hệ thống khép kín, không mở ra bên ngoài. Như những người như Yat Siu, người sáng lập Animoca Brands hay nhà sưu tập NFT Punk6529 đã ủng hộ, mục tiêu của Web3 nên là xây dựng "vũ trụ mở", tức là không gian tương tác giữa các nền tảng------Lamina1.

3.2 Lamina1: Khám phá tiên phong của vũ trụ mở

Lamina1 là một hệ sinh thái blockchain lớp 1, tập trung cung cấp cơ sở hạ tầng cho các nhà phát triển Web3 để xây dựng "vũ trụ mở".

Lamina1 được thành lập vào tháng 6 năm 2022 bởi Neal Stephenson và Peter Vessenes, một nhà đầu tư mạo hiểm Web3 có kinh nghiệm và là một trong những người tham gia tiền mã hóa sớm. Trong hai năm qua, Lamina1 đã phát triển các giải pháp nhằm nâng cao việc tạo và phát triển nội dung trong metaverse. Hiện tại, Lamina1 đã ra mắt betanet và Hub, cho phép các nhà sáng tạo thiết kế các khối xây dựng cho metaverse mở trong tương lai.

Lamina1 đã đạt được những tiến bộ đáng kể, với gần 50.000 người tham gia vào giai đoạn Testnet và Betanet của nó. Những giai đoạn ban đầu này đã đặt nền tảng cho các chức năng quan trọng như giải pháp lưu trữ tài sản phân tán, công cụ xây dựng thế giới thân thiện với người dùng, động cơ trò chơi và SDK mạng, trải nghiệm người dùng tiêu dùng cũng như máy chủ thế giới đơn giản cho trải nghiệm trò chơi nhiều người. Lamina1 cũng sử dụng kiến trúc subnet độc đáo để thực hiện danh tính, tài sản và trải nghiệm của người sáng tạo.

3.3 Công nghệ chính của Lamina1

Lamina1 cam kết giải quyết những thách thức cốt lõi của cơ sở hạ tầng metaverse hiện tại, bao gồm khả năng mở rộng, khả năng tương tác và tính bảo mật:

• Khả năng mở rộng: Lamina1 thông qua việc cải thiện cơ chế đồng thuận và công nghệ phân mảnh, nâng cao đáng kể khả năng xử lý giao dịch của blockchain, hỗ trợ người dùng và ứng dụng quy mô lớn. Điều này tránh được vấn đề tắc nghẽn và phí giao dịch cao thường gặp trong các mạng blockchain truyền thống, cung cấp nền tảng vững chắc cho việc xây dựng các ứng dụng metaverse quy mô lớn.

• Tính tương tác: Lamina1 cam kết thực hiện kết nối liền mạch giữa các mạng blockchain khác nhau, thúc đẩy dòng chảy tự do của dữ liệu và tài sản xuyên chuỗi, xây dựng hệ sinh thái blockchain kết nối. Điều này cho phép người dùng chuyển đổi liền mạch giữa nhiều thế giới ảo, cung cấp không gian sáng tạo lớn hơn cho các nhà phát triển, thúc đẩy sự phát triển hợp tác của toàn bộ hệ sinh thái.

• An toàn: Lamina1 sử dụng công nghệ mật mã tiên tiến và giao thức bảo mật, đảm bảo khả năng chống tấn công của mạng và tính riêng tư của dữ liệu. Tài sản và thông tin của người dùng được bảo vệ tốt hơn trên Lamina1, cung cấp một môi trường an toàn và đáng tin cậy hơn cho người dùng và nhà phát triển, tăng cường độ tin cậy của blockchain và độ phổ biến của ứng dụng.

• Metaverse như một dịch vụ (MaaS): Lamina1 cung cấp metaverse như một dịch vụ, hỗ trợ việc tạo ra và vận hành thế giới ảo. Bằng cách cung cấp một loạt các dịch vụ và công cụ phân tán, Lamina1 giúp các nhà sáng tạo dễ dàng xây dựng và quản lý thế giới ảo, thực hiện giao dịch và tương tác với tài sản ảo.

4. Tầm nhìn của Lamina1

Mục tiêu của Lamina1 là tạo ra một "vũ trụ mở" thực sự, bằng cách cung cấp cơ sở hạ tầng công nghệ mạnh mẽ, giúp người dùng có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau, tận hưởng trải nghiệm số liên tục và đồng nhất. Stephenson và đội ngũ của ông thông qua việc phát triển một loạt công cụ và